لغات جغرافیا و زمین شناسی بخش 11
| حاکمیت – قدرت ناشی از آزادی و استقلال یک دولت مستقل | Sovereignty |
| سوخوز واژه روسی به مفهوم گونه ای کشاورزی که در آن از نیروی کشاورز اجیرشده استفاده می شود. | Sovkhos |
| فضا- عبارتست از در برگیرنده و حامل روابط متقابل اقتصادی- اجتماعی بخشی از جامعه در محیط مشخصی از سرزمین است. | space |
| پایگاه فضایی- قمر مصنوعی که محل برای چند سرنشین داشته باشد. پایگاه فضایی ممکن است حامل چندین تن تجهیزات آزمایشگاهی و غیره باشد | Space station |
| طغیان سیلابی شدن و طغیان ناگهانی یک رودخانه بر اثر بارندگی شدید یا آب شدن ناگهانی برف های سرچشمه | Spate |
| الگوهایی که در رابطه با چگونگی تخصیص فضا به کارکردهای گوناگون مطرح می شوند. | spatial allocation model |
| توسعۀ فضایی- انعکاس اتفاقات و اقدامهای توسعۀ یک جامعه در محیطی فیزیکی مورد عمل آن جامعه | Spatial development |
| آمایش (بهسازی) فضایی- به کلیه اقدامهای سازماندهی مجدد و ایجاد هماهنگی بین اجزای فضا اطلاق می شود که هدف آن، افزایش ظرفیت توسعه پذیری فضا می باشد | Spatial improvement |
| ساختار فضایی- عبارتست از آرایش گره گاهها و شبکه ها در فضا در رابطه با یکدیگر | Spatial structure |
| چگالی نسبت جرم حجمی یک ماده به جرم همان حجم از ماده مبنای مقایسه. | Specific gravity |
| طیف نما دستگاهی که برای تولید و مشاهده طیف ها بکار می رود. | Spectroscope |
| طیف مجموعه بسامدهای بین دو حد کمابیش معین و معمولا دور از یکدیگر، که امواج دارای آن بسامدها واجد خاصیت مشترک مشخصی باشد | Spectrum |
| بهار- یکی از فصل های چهارگانه سال، که بین زمستان و تابستان واقع شده و در حدفاصل یکم فروردین تا 31خرداد(برای نیمکره شمالی) و یکم مهرماه تا 30آذر (برای نیمکره جنوبی) قرار گرفته است | spring |
| زبانه- باریکه ای از ریگ و شن وماسه که بصورت دماغه ای از خشکی در دریا پیش رفته باشد | Spit |
| یک جریان آب مداوم یا متناوب از زمین، وقتی تشکیل می شود که آب باران در داخل زمین تا نقطه معینی فرو رفته در آنجا تجمع می یابد و سرانجام به خارج فوران می یابدو محل آن بستگی به وضعیت سفره آب، شکل سطح زمین و انواع سنگها دارد | Spring |
| باد و بوران- باد شدید ناگهانی که مدت چند دقیقه به درازا کشیده و دفعتا آرام گیرد | Squall |
| جمعیت ثابت، هرگاه در یک جمعیت معین در یک دوره زمانی یا در امکان مرگ در سن معین یا در فرزند آوردن زن تغییری رخ ندهد، این جمعیت سرانجام به حالتی خواهد رسید که در آن با نرخ سالانه ثابتی، افزایش یا کاهش خواهد یافت و نسبت جمعیت هر سنی ثابت خواهد ماند. | Stable population |
| کومه ستونی از سنگ که بشکل جزیرک ها ی کوچک و نزدیک بساحل از آب خارج شده باشد. این عارضه معمولاً بر اثر فرسایش حاصله از آب دریا پدید می آید | Stack |
| اجرام آسمانی عظیم و به حالت گازی که با نور خود می درخشد | Stars |
| تبیین آماری | Statistical explanation |
| جامعه آماری،مجموعه ای از آحاد است که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند و آن را به وسیله صفت یا صفات مشترک نامگذاری می کنند. | Statistical universe |
| بخار گازی که از مواد مرطوب در حال تبخیر جدا شود یا در اثر حرارت از مایعات یا جامدات برخیزد و به هوا رود. | Steam |
| پولاد آلیاژی از آهن که با 5/0 تا 5/1 درصد کربن همراه باشد. | Steel |
| گسله پله کانی یک سری گسله موازی پلکانی شکل که در یک سراشیب قرار گرفته باشند | Step-fault |
| استپ واژه روسی برای علفزاری که در یک منطقه معتدله قرار گرفته و از گیاهان قدکوتاه و درختچه های خاردار، که با فاصله زیاد از هم روئیده اند، پوشیده شده است. | Steppe |
| عصرحجر انسانهای این عصر از ابزارهای سنگی استفاده میکرده اند | Stone age |
| سنگلاخ- زمین پرسنگ و یا زمینی که در آن سنگریزه فراوان یافت شود. به آن سنگسان هم می گویند | Stony land |
| توفان- باد شدیدی با درجه 11 که سرعت آن به حدود 59 تا 115 کیلومتر در ساعت برسد | Storm |
| روانه- آبی که در مجرا یا بستری جریان داشته باشد | Stream |
| استراتژی- تدابیری که جامعه برای بسیج و کاربرد کلیۀ منابع موجود و یا قابل حصول به منظور حفظ و تعمیم ارزشهای متعلق به خود اتخاذ می کند، استراتژی نامیده می شود. | strategy |
| چینه شناسی- شاخه ای از علم زمین شناسی بنام چینه شناسی که درباره چگونگی پیدایش، ترتیب توالی، ساختمان، سنگواره و سنگ شناسی لایه ها و چینه های پوسته زمین بررسی می کند | Stratigraphy |
| چینه- لایه مشخصی از پوسته زمین مانند لایه ای از سنگهای رسوبی که ضخامت آن بین چند سانتیمتر تا چند متر باشد | Stratum |
| ساخت ترتیب و جایگزینی سنگ های پوسته زمین | Structure |
| تنازع بقاء برطبق نظریه داروین آن دسته از گیاهان و جانوران که با محیط سازگارترند باقی مانده و آنهایی که عاجز از سازگاهری باشند از میان می روند. | Struggle for existence |
| حومه شهر-حومه نشینی | sub urban |
| پدیده زیرراندگی | subduction |
| فرونشینی | subsidence |
| رزاعت معیشتی، زراعتی که در آ« تولیدقله و ذخیره آن، صرفا\” برای خودمصرفی است. | Subsistence farming |
| حومه بخش های پیرامون مناطق مسکونی یک شهر را حومه می گویند. | Suburb |
| شهرک حاشیه نشین | Suburban fringe |
| سوماترا- بادی مخصوص نواحی تنگه مالاکا بوده و معمولاً با رعد و برق همراه است. این باد شب هنگام و بطور ناگهانی می وزد و باران های سیل آسائی را گاه بهمراه دارد | Sumatra |
| تابستان- گرمترین فصل سال را تابستان می گویند. دوران این فصل در نیمکرۀ شمالی، ماههای تیر و مرداد و شهریور و در نیمکرۀ جنوبی، دی و بهمن و اسفند است | Summer |
| ییلاق کوهپایه و جای خنک و مطبوع و محل خوش آب و هوا که در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گیرد | Summer quarter |
| خورشید جرم مرکزی منظومه شمسی که قطر آن 300،392،1 کیلومتر می باشد. | Sun |
| طلوع خورشید +سرزدن آفتاب | Sunrise |
| غروب خورشید هنگامی که خورشید رد آسمان باختری بتدریج پائین رفته و مرکز آن با سطح افق مماس شود، غروب نام دارد | Sunset |
| به معنی : صنعت ورشکسته. | sunset industry |
| لکه های خورشیدی لکه هایی در خورشید که بدلیل اختلاف درجه حرارت در سطح کره مزبور بصورت نسبتاً سیاهی بنظر می رسند | Sunspots |
| ابرنواختران- ستارگانی هستند از گونه نواختران با درخشندگی حدود 10،000 برابر نواختران عادی | Super nova |
| امواج سطحی- این امواج که پس از امواج ثانویه بوسیلۀ لرزه نگار ثبت می گردند پیچیده تر از امواج دیگر یعنی امواج اولیه و ثانویه بوده. این امواج بجای اینکه از درون اشیاء عبور کنند از سطح آن ها می گذرند و خرابی های زمین لرزه بیشتر مربوط به همین امواج است | Surface waves |
| توسعۀ پایدار- توسعه ای را پایدار می گویند که نیازهای نسل حاضر را برآورده نماید بدون اینکه توانایی نسلهای آتی را برای رفع نیازهای خود به مخاطره اندازد | Sustainable development |
| آب گستری- پهناور شدن دریا بر اثر بالا آمدن سطح دریا | Transgression |
| عبور گذستن یک نقطه یا جرم آسمانی از میدان دید تلسکوپ-گذشتن یک جرم فلکی از برابر قرص جرم بزرگتر دیگر. | Transit |
| تحویل- اصطلاحی است در نجوم به معنی انتقال نقطه ای از یک موضع به موضع دیگر | Transition |
| تعرق- جذب آب از طریق ریشه گیاهان و پس دادن و تبخیر آن در فضا از طریق برگهای گیاه | transpiration |
| حمل ونقل ←ترابری | Transportation |
| مثلث شکل هندسی سه گوشه و یا سطحی که به سه خط مستقیم محدود بوده و از سه زاویه ترکیب یافته باشد . | Triangle |
| تریاسیک نخستین دوره زمین شناسی از دوران میان زیوی | Triassic |
| عشایر-به جماعتی از مردم اطلاق می گردد که دارای سازمان اجتماعی مبتنی بر گروههای خویشاوندی بوده و افراد آن، ضمن احساس تعلق به سازمان، عموما جایگاه خویش را در آن می دانند | Tribe |
| مثلثات بخشی از علم ریاضی که درباره روابط بین اضلاع و زوایای یک مثلث گفتگو می کند . | Trigonometry |
| تری لوبیت جانوری از بندپایاین نخستین که فراوان ترین و عمده ترین ساکنان دریاهای دوران دیرین زیوی(پالئوزوئیک) بوده اند. | Trilobite |
| سفر- حرکت یا جابجایی یک طرفه شخصی که توسط یک یا چند وسیلۀ حمل و نقل صورت می گیرد | trip |
| ترومب- گردبادی است با محور عمودی که با بادهایی دارای سرعت زیاد همراه می باشد | Trombe |
| مدار رأس السرطان مدار 23 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی . | Tropic of cancer |
| مدار رأس الجدی مدار 23 درجه و 27 دقیقه عرض جنوبی. | Tropic of Capricorn |
| اقلیم بیابانی حاره ای بیشتر در کمربندهای پرفشار عرضهای متوسط قرار دارد. | Tropical desert climate |
| مداران دو مدار عرض جغرافیایی کره زمین، عرض شمالی را مدار رأس السرطان و عرض جنوبی را مدار رأس الجدی می نامند . | Tropics |
| تراست در اصطلاح مالی و اقتصادی، سازمانی است که سیاست بازرگانی چندین مؤسسه مستقل را تحت نظارت خود در آورد و یکی از مظاهر رژیم سرمایه داری است که بوسیله آن سرمایه داران کوچک از بین برده می شوند. | Trust |
| قیمومت نظام نظارت سازمان ملل متحد بر سرزمینهایی که دارای استقلال نیستند . | Trusteeship |
| آبلرزه- امواج بزرگی از آب که بر اثر وقوع زلزله در کف اقیانوس یا دریا پدید آید | tsunami |
| توف- سنگی که از تراکم و بهم چسبیدن خاکستر و غبارهای آتشفشانی پدید آمده باشد | Tuff |
| توفسنگ- خاکسترها و غبارهای آتشفشانی هنگاهی که به دریا و یا دریاچه وار د می شوند همراه با ذرات ماسه در کف آب ته نشین گردیده و با گذشت زمان و فشارهای وارده از لایه های بالا به توفسنگ دگرگون می شوند | Tuffisite |
| توندرا- اراضی بی درختی که در نواحی شمالی آمریکای شمالی و هم چنین در سراسر مناطق شمالی قاره اروپا و آسیا واقع شده و به دلیل دارا بودن آب و هوای قطبی، اغلب از برف و یخ پوشیده شده باشد | Tundra |
| تونل- گذرگاه زیرزمینی کمابیش افقی که در دل کوه یا زیر رودخانه ها و امثال آن حفر شده باشد و برای عبور دادن جاده، خط آهن، کانال و فاضلاب و غیره ساخته شود | Tunnel |
| فیروزه یکی از سنگ های آذرین که از فسفات ئیدراته آلومینیم طبیعی تشکیل یافته است . | Turquoise |
| دره U شکل،دره ای که در مقطع به شکل U است، همراه با یک کف نسبتاً مسطح و جوانب پرشیب، عموماً به عنوان فراورده فرسایش یخچالی در نظر گرفته شده است | U-Shaped Valley |
| پرتو های ماوراء بنفش آن قسمت از نور خورشید که بعد از طیف رنگ آبی قرار دارد. | Ultraviolet rays |
| دگرشیبی- این واژه برای یک سطح فرسایش یا سطحی که در آن رسوبگذاری برای مدتی متوقف بوده بکار برده می شود | unconformity |
| جهان از نظر کیهان شناخت جهان به معنی همه منظومه کیهانی است. | Universe |
| بی ثباتی | un-stability |
| بایر زمین خراب و غیرقابل رزاعت | Unutilized land |
| اراضی بایر شهری، زمینهایی که سابقه عمران و احیاء داشته و بتدریج به حالت موات برگشته است اعم از شخصی یا غیرشخصی. | unutilized urban lands |
| سربالا آنچه رو به بالا باشد – مقابل سرازیر- محلی که رو به بالا برود. | Up hill |
| اورانوگرافی- دانشی که آسمان ها و جرم های آسمانی را توصیف می کند و با ساختن نقشه های آسمانی سر و کار دارد | uranography |
| کاداستر شهری- عبارتست از تعیین موقعیت منازل، خیابانها و کوچه ها که البته در کنار آن، اطلاعات مناسب دیگر ممکن است ضبط و ارائه شود. | Urban cadastre |
| تمرکز شهری- انباشتگی جمعیت در حوزه های شهری | Urban centralization |
| دوگانگی شهری، تبین افزایش قطبی شده جامعه شهری میان طبقه پردرآمد و کم درآ»د شهرها | Urban contradiction |
| بحران شهرنشینی- بحران ناشی از جابجایی و نقل مکان تدریجی(ولی مداوم) میلیونها نفر از مردم کشورهای جهان سوم از سکونتگاههای روستایی به شهرهای بزرگ | Urban crisis |
| تراکم شهری- عبارتست از تراکم جمعیت شهرنشین در هر هکتار از مساحت شهر | Urban density |
| طراحی شهری- عبارتست از ابزار مطلوب سازی محیط زیست برای مصرف کنندگان آن، ارتقای روحیۀ زندگی و فعالیت انسانی در فضا، ساماندهی و ارتقای کیفیتهای محیطی در فضای شهری | Urban design |
| اقتصاد شهری- شاخه ای از علم اقتصاد که اصول و شیوه های استدلال اقتصادی را در تجزیه و تحلیل فعالیتهای اقتصادی شهر و مسائل اقتصادی آن به کار می گیرد. | Urban economics |
| بافت شهر،چگونگی ترکیب و طرز قرارگرفتن اجزاء و عناصر شهر را بیان میکند ،فضای کالبدی شهر یعنی فضاهای خالی و پر و نسبت آنها به یکدیگر | urban fabric |
| فرم شهر- فرم شهر بر اساس عملکردهای درونی شهر شکل می گیرد و میزان پراکندگی افراد و روابط بر آن تاثیر دارد | Urban form |
| کاربری تجهیزات شهری-مکانهایی که برای تخلیۀ زباله و ایستگاههای آتش نشانی در نظر گرفته می شوند. | Urban furniture uses |
| جغرافیای شهری- بر نظام فضایی و موقعیت شهر تاکید دارد و مانند دیگر شاخه های علم شاخه های علم جغرافیا، علل پراکندگی مکانهای شهری و تشابهات و تناقضات اجتماعی- اقتصادی میان آنها را با توجه به شرایط مکانی مطالعه می کند | Urban geography |
| فضای سبز شهری- به مجموعۀ فضاهای آزاد سبز که در داخل محیط شهری با اهدافی مشخص و عملکردهای معینی بر عهدۀ آنها نهاده شده باشد فضای سبز شهری می گویند. | Urban green space |
| رشد شهری- رشد جمعیت در مناطق شهری | Urban growth |
| تاریخ شهری- شاخه ای سنتی از تاریخ محلی است | Urban history |
| امکانات زیربنایی شهری-واژه ای که به صورت گسترده دربرنامه ریزی به کار گرفته می شود ونشاندهندۀ خدمات و تسهیلاتی است که از بخشهای تکمیلی زندگی درجامعۀ شهری به شمار می رود. ای\” | Urban infrastructure |
| کاربری تاسیسات شهری- مکانهایی که شامل منابع آب، پستهای برق و مخابرات می باشند. | Urban installation uses |