لغات جغرافیا و زمین شناسی بخش 3
| سیمان – مواد آهنی یا سیلیسی و یا آهکی که بوسیله آب روان ته نشین شده و در نتیجه آمیختن با رسوبات سستی چون شن و ماسه و آمیزه سخت و بهم فشرده ای را بوجود آورده باشد. | Cement |
| سرشماری | census |
| شهر مرکزی- شهری که بازار اصلی و مرکز خدماتی در برخی از نواحی تجاری بزرگتر است و مکانی مرکزی است | Central city |
| مکان مرکزی- مرکز شهر یا آبادی که کارکرد اولیۀ آن، فراهم آوردن کالاها و خدمات برای جامعۀ مصرف کنندۀ پیرامون آن است | Central place |
| نظریۀ مکان مرکزی- نظریه ای که از سوی “والتر کریستالر” بین سالهای 1893-1969 میلادی پیشنهاد شد. وی کوشید تا اندازه و پراکنشهای آبادی را با توجه به کالاها و خدماتی مورد مطالعه قرار دهد که یک شهر برای روستاهای پراکنده پیرامون فراهم می کند | Central place theory |
| مرکزیت محلی که نسبت به پیرامون خود دارای اهمیت خاصی باشد . | Centrality |
| تمرکز | centralization |
| برنامه ریزی متمرکز،نظامی که در آن دولت تعیین می کند چه باید تولید شود و چگونه عوامل تولیدی بین مصارف مختلف توزیع شوند. | centralized planning |
| قرن | century |
| قیفاووس صورت فلکی نیمکره شمالی. | Cepheus |
| غلاّت آن دسته از دانه های گیاهی مانند گندم ،جو، چاودار،ذرت،برنج ،ارزن و امثال آن که خوراک اصلی انسان را تشکیل می دهند . | Cereals |
| گواهینامه | certificate |
| سلسله کوه +رشته کوه | Chain/range of mountain |
| تنگه- باریکه ای از آب که دو دریای مجاور را بطور طبیعی به یکدیگر متصل سازد. به این عارضه با ب نیز می گویند | Channel /strait |
| تنگاب- جوی و یا نهر و رودخانه ای که در یک بستر نسبتا عمیق و باریک و تنگ جریان داشته باشد | Channel flow |
| سیل بند- دیواره ای که روی رودخانه های سیلابی ساخته می شود تا از جریان سیل جلوگیری کند | Channel storage |
| خط مجموعه نشانه هایی که برای تحریر در یک زبان بکار می رود. | Character |
| زغال ماده ای که بیشتر آن کربن خالص است و از تقطیر تخریبی چوب، مواد حیوانی و یا قند بدست می آید و معمولا سوختنی و حرارت زا هستند. | Charcoal |
| نقشه، نمودار | chart |
| خاک چرنوزیوم- خاک حاصلخیز پربار و مرغوبی، برنگ سیاه یا قهوه ای تیره که سرزمین پهناوری واقع در جنوب اتحاد جماهیر شوروی و شمال دریای سیاه را فراگرفته و همچنین قسمتهایی از کشورهای مجارستان و رومانی را نیز زیر پوشش قرار داده | Chernozem |
| بچه | child |
| چینوک- باد گرم و خشک از نوع فون که در امتداد شرقی کوههای راکی در کانادا و ایالات متحده می وزد | Chinook |
| گاهشماری علم تاریخگذاری از راه تعیین ادوار و تقسیمات زمان و تعیین زمان رویداد حوادث تاریخی در ادوار و تفسیمات مذکور. | Chronology |
| دایره روشنایی- دایره عظیمه مرز میان قسمت های روشن و تاریک زمین را دایره روشنایی می نامند که در واقع حد میان شب و روز را روی کره زمین مشخص می سازد | Circle of light |
| محیط کره زمین محیط استوایی برابر با 40073 کیلومتر و محیط نصف النهاری 39944 کیلومتر است . | Circumference of Earth |
| شهروند | citizen |
| تابعیت- رعایای یک کشور و یک دولت بودن، تبعه مملکتی بودن | Citizenship |
| مرکبات درختان همیشه سبزی مانند لیمو، پرتقال، توسرح،گریپ فروت، نارنج و لیموترش که به میزان گسترده و فراوانی در مناطقی با آب و هوای مدیترانه ای می رویند . | Citrus fruits |
| شهر | city |
| حریم شهر(استحفاظی)- آن قسمت از مناطق خارج از محدودۀ قانونی شهر که در آن کنترل فعالیتهای عمرانی از قبیل تفکیک اراضی، احداث و تعریض معابر و ایجاد ساختمان باید بنا به دلایلی زیر نظر شهرداری بوده و بر اساس قوانین مربوط به شهرداری انجام شود. | City exclusion |
| سلسله مراتب شهری-یک شبکۀ شهری که به تبع شرایط جغرافیایی با نظم خاصی شکل گرفته است | City hierarchy |
| شبکۀ شهری- به مجموعه ای از شهرها گفته می شود که از فضای جغرافیایی نواحی مانند حلقه های زنجیر به هم پیوسته شکل گرفته اند و به علت رشد ناهماهنگ، پرتو افشانی متفاوتی بر ناحیه دارند | City network |
| دولتشهر- منظور از دولتشهر آن نظامهای سیاسی است که در آنها فعالیت سیاسی و رهبری در شهری واحد متمرکز باشد و این تمرکز، نمودار کمال مطلوب سازمان اجتماعی پنداشته می شود | City state |
| جنگ داخلی | civil war |
| تمدن | civilization |
| برخورد تمدنها- عنوان نظریه ای که در سال 1993 میلادب توسط ساموئل هانتینگتون استاد علوم سیاسی دانشگاه هاوارد مطرح شد. | Clash of civilizations |
| طبقه بندی | classification |
| تندان صخره یا پرتگاهی از سنگ ه راست و بلند قرار گرفته باشد | Cliff |
| آب و هوا | climate |
| مناطق آب و هوایی برخی از جغرافیدانان کره زمین را از نظر آب و هوا به چهار منطقه عمده حاره، معتدله و قطبی تقسیم می کنند . | Climatic region |
| آب و هوا شناسی- دانشی است که پدیده هائی را که سبب پیدایش آب و هواهای گوناگون گشته مورد مطالعه قرار داده و تاثیر آنها را بر زندگی روی کرۀ زمین بررسی می کند | climatology |
| کلوخ گل خشک شده، خاک بهم چسبیده و سخت شده . | Clod |
| جبهه سرد- مرز میان یک توده هوای گرم و یک توده هوای سرد پیش رونده ای که توده هوای گرم را به طرف بالا براند. با ایجاد چنین وضعیتی درجه حرارت به مقدار قابل ملاحظه ای افت کرده و با افزایش فشار جو موجبات تغییر جهت بادها را فراهم ساخته و رگبار شدید توام با باد و توفان را بهمراه دارد | Clod front |
| ابر- توده ای از ذرات خیلی ریز آب به قطر2% تا 6% میلیمتر که گاه یخ بسته و اغلب با گرد و غبار و دود و سایر مواد موجود در جو همراه بوده و دارای بار الکتریسیته منفی است | Cloud |
| رگبار، ریزش باران فوق العاده شدیدی، معمولا همراه با یک طوفان تندری، رگبارها امکان دارد هرجایی که باران ریزش می کند پدید آیند ولی از همه بیشتر در نواحی کوهستانی ریزش می کنند | Cloudburst |
| خوشه ها دسته هایی از ستارگان که دارای خواص مشترکی از نظر فاصله از زمین و سرعت و جهت حرکت یکسان هستند و ظاهرا” دارای منشاء مشترکی می باشند. | Clusters |
| زغال سنگ- ماده ای معدنی، از بقایای گیاهان پدید آمده و دارای مقداری کربن و مقداری ترکیبات آلی و مقداری آب است | Coal |
| ساحل | coast |
| جلگه ساحلی ←دشت ساحلی | Coastal plain |
| ضریب انبساط – نسبت ازدیاد طول یا سطح یا حجم یک جسم بازاء یک درجه افزایش دما به طول یا سطج و یا حجم اولیه آن | Coefficient of expansion |
| همزیستی با هم زندگی کردن – زندگانی مردم دو یا چند کشور با کمکهای اقتصادی و سیاسی به یکدیگر. | Coexistence |
| جبهه سرد،خط مرزی در سطح زمین بین یک توده هوای سرد در حال پیشروی و یک توده هوای گرم که در زیر آن هوای سرد به مانند یک گوه فشار می آورد | Cold Front |
| باد صرصر باد شدید و سرد را گویند. | Cold wind |
| جمع آوری | collection |
| مستعمره | Colony |
| همکاری اصطلاحی در جغرافیای شهری و عبارت از نوعی پیوستگی که میان واحدهای صنفی یک منطقه که عهده دار یک نوع کار هستند وجود داشته باشد . | Commensalism |
| خردشدگی خرد و کوچک شدن تدریجی مواد سنگی بر اثر عواملی مانند آب و هوا و فرسایش و یا جنبش های زمینی. | Comminution |
| مشترک المنافع مجموعه کشورهای مرکب از بریتانیا و مستملکات سابق وکنونی آن که تشکیل یک واحد داده اند . | Commonwealth |
| کمونیسم نظام و مکتبی اجتماعی و مخالف رژیم سرمایه داری . | Communism |
| جامعه | Community |
| جامعه-1:گروه مردم یک شهر، یک کشور، جهان و یا صنفی از مردم 2: دسته ای از گیاهان که با ویژگی های مشابه در یک منطقۀ مخصوص روییده باشند | Community /society |
| مقایسه کردن | Compare |
| نیروهای فشاری | compression |
| تمرکز- در پراکنش مکانی، تجمع پدیده ها پیرامون یک محل مرکزی را گویند | Concentration |
| کنفدراسیون عنوان جامعه ای از جند کشور که به منظور همکار ی متقابل و اقدام مشترک در امور دفاعی با یکدیگر متحد می شوند اما بر شهروندان کشورهای عضو حکومت مستقیم ندارد . | Confederation |
| ناحیۀ متراکم- ناحیه ای که در آن بر اثر تراکم خودروها و افراد پیاده، رفت و آمد دشوار و کند و با فشار صورت می گیرد | Congested area |
| جنگلهای مخروطی مرکب از درختان پیوسته سبز و مخروطی که دارای برگهای سوزنی و چوبهای نرم تجارتی می باشند. وسیع ترین جنگلهای مخروطی در کانادای شمالی، شمال آسیا و اروپا قرار دارند | Coniferous forests |
| حفاظت- دربوم شناسی، استفاده از منابع طبیعی به طریقی که از ضایعات غیر لازم یا تباه کردن آنها جلوگیری شود. | conservation |
| محافظه کار کسی که از طرفدار سنن و آداب گذشته است و با نوآوری ها و تشکیلات جدید مخالفت می ورزد . | conservator |
| صورت فلکی- مجموعه ای از ستارگان که بر حسب ظاهر شکل خاصی برای آنها قائل شده و هر یک را بر حسب شکل مربوط نامگذاری کرده اند | Constellation |
| مجلس مؤسسان هیئت قانگذاری ویژه ای که امور تهیه قانون اساسی را به عهده دارد . | Constituent assembly |
| قانون اساسی مجموعه اصول بنیادی یک ملت یا یک جامعه سیاسی که قدرت و وظایف حکومت را معین و حقوقی را برای مردم تضمین میکند . | Constitution |
| توپوگرافی ساختمانی، بررسی چگونگی ابعاد ارتفاعی فضای ساخته شده است. | Construction/ building topography |
| قاره، یکی از توده های خشکی بزرگتر و غیر منقطع که سطح زمین به آن تقسیم می شود اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی، استرالیا و قاره قطب جنوب | Continent |
| آب و هوای قاره ای- آب و هوای درون قاره های بزرگ که دامنه وسیع تغییرات درجه حرارت از جمله مشخصات آن بوده و به سبب دوری از اقیانوس قابلیت باران زایی آن کم و مختصر به اوایل فصل تابستان است | Continental climate |
| اشتقاق خشکی های نظریه رانه قاره ای | Continental drift |
| کوی قاره ای- قاره و پایاب های پیرامون آن که تا لبه سراشیب قاره ای گسترده شده باشد و یا به زبانی دیگر قسمتهای افقی پوسته زمین(اعم از خشکی یا زیرآب) تا لبه گودال های زیرآب | Continental platform |
| دریای قاره ای شاخه ای از اقیانوس که بدرون قاره کشیده شده باشد مانند دریای بالتیک، خلیج فارس و خلیج هودسن | Continental sea |
| فلات قاره +ژرفاشیب | Continental shelf |
| سراشیب قاره ای- قسمتی از کف دریا و اقیانوس که از لبه خارجی فلات قاره شروع شده و تا ژرف ترین قسمت گسترش یافته باشد | Continental slope |
| انقباض | contraction |
| منظومۀ شهری- یک منطقۀ جغرافیایی وسیع که در برگیرندۀ چند حوزۀ حکومت محلی است که از حیث اجتماعی- اقتصادی، منطقۀ شهری | conurbation |
| انتقال گرما هنگامی که قسمت زیرین یک مایع یا گاز تحت تأثیر گرما قرار گیرد، گرم و منتسط شده و از غلظت آن کاسته می شود و در نتیجه به سوی بالا روان گردیده و در واقع گرما را با خود منتقل می سازد و در مقابل قسمت های سرد بالا جای خود را با قسمت گرم شده عوض کرده و بسوی پائین جریان می یابد. | convection |
| باران همرفت که بر اثر عمل انتقال گرما در جو ریزش نماید. | Convection rain |
| کنوانسیون(پیمان بین المللی ) موافقتنامه ای که بین چندین دولت منعقد می گردد و پیوستن سایر دول به آن آزاد است مانند کنوانسیون وین و غیره . | Convention |
| مس فلزی به رنگ عنابی روشن با علامت شیمیایی cu بسیار نرم با قابلیت هدایت حرارتی و الکتریکی مناسب. کاربرد آن به میزان وسیعی بصورت سیم و مفقول جهت مصارف برقی است . | Copper |
| مرجان جانوران آهکی تراونده ای که معمولاً در آبهای گرم و بصورت دسته جمعی زندگی می کنند. این جانوران به آبهای صافی که سرشار از اکسیژن بوده و مواد غذایی حاصله از موجودات ذره بینی فراوانی را در برداشته باشد نیازمند هستند . | Coral |
| جزیره مرجانی صخره مرجانی که دور از ساحل واقع شده و بوسیله گل و لای پوشیده شده باشد. اینگونه جزایر از نظر رشد گیاهان محیط مناسبی بوده و اغلب سبز و خرم هستند. | Coral island |
| لجن مرجانی توده ای از خرده های بسیار ریز مرجانی که در ژرفا شیب و پیرامون آبسنگ مرجانی انباشته شده باشد . | Coral mud |
| راهرو، دالان، دهلیز- سطحی از زمین بین دو نقطه معین که در زمینه های ترافیک، توپوگرافی، محیط زیست و اهداف حمل و نقل به کار می رود | Corridor |
| کیهانی چیزهایی که با پدیده های خارج از جو زمین بستگی داشته باشد . | Cosmic |
| اشعه کیهانی- تشعشعاتی که دارای انرژی و قابلیت نفوذ زیاد بوده و منشأ آن تاکنون بدرستی شناخته نشده است | Cosmic rays |
| کنسولگری واحد اداری که دولتی برای حفظ حقوق و منافع اتباع خود در بندرها و مراکز بازرگانی یک کشور خارجی دایر می کند . | Consulate |
| پنبه بوته گیاهی که بطور سالانه در نواحی معتدله و گرم می روید. | Cotton |
| پنبه خیز جایی که پنبه بسیاز از آن جا بدست آید. | Cotton belt |
| پنبه دانه دانه های موجود در غوزه پنبه که پس از جدا ساختن الیاف باقی می ماند .پنبه دانه دارای چربی فراوان بوده و بصورت مارگارین و روغن های آشپزخانه به مصرف می رسد. | Cottonseed |
| کشور | Country |
| آبرو- مجرائی که آب در آن به طور طبیعی جریان داشته و بسوی دریا، دریاچه، کویر، باتلاق و مانند آن روان باشد | Course |
| محصول زودرس محصولی که در حد فاصل میان کاشت و برداشت محصول اصلی کشت شود . | Cover-crop |
| تراکم ساختمانی / پوششی | Coverage density |
| مهد تمدن سرزمینی که تمدن های نخستین در آنجا پدیدار شده و بسایر جاها گسترش یافته باشد. مانند سرزمین بین النهرین . | Cradle – area |
| کمر صخره پرشیب ناهموار یا قسمت پیش آمده ای از یک صخره . | Crag |
| دهانه آتشفشانی گودال قیف مانندی که بر فراز قله های آتشفشان دیده می شود و محل خروج مواد گداخته و دود وگاز است. | Crater |
| خزش،حرکت آهسته و کما بیش مداومی که به علت آغاز دگرشکلی تکتونیکی روی سطح گسل رخ می دهد.گسل هایی که حرکت خزشی دارند زمین لرزه های بزرگی ایجاد نمی کنند. | Creep |
| تلماسه هلالی برخان | Crescentic dune |
| مناطق بحرانی- نواحی آسیب پذیر | Critical area |
| دمای بحرانی حرارتی که از نظر حیات و یا رشد گیاه اهمیت و یا حساسیت داشته باشد. | Critical temperature |
| شلوغ، پر ازدحام | Crowded |
| پوسته | crust |
| پوسته زمین- پوسته خارجی زمین، به ضخامت 16 تا 48 کیلومتر است | Crust of the earth |
| حرکت پوسته ای جنبش بخش های خارجی پوسته جامد زمین براثر زمین لرزه و مانند آن. | Crustal movement |
| کواستا واژه اسپانیایی بمفهوم رشته کوهی که یک طرف آن دارای شیب کاملاً ملایم و طرف دیگر آن شیب تندی داشته باشد. این عارضه از اختلاف سختی و سستی طبقاتی مانند گچ ونمک که بصورت موازی قرار گرفته باشند، ایجاد می شوند . | Cuesta |
| زمین های سخت زره مانند | cuirasses |
| انتشار فرهنگی، کسترش(اشاعه فرهنگی)- مرحله ای که در آن، ویژگی های فرهنگی از جامعه ای به جامعۀ دیگر منتقل می شود. | Cultural diffusion |
| فرهنگ عبارت است از مجموعه تجلیات معنوی، هنری،تاریخی،ادبی،مذهبی و احساسی یک قوم یا ملت که در طول تاریخ فراهم آمده و شکل مشخصی گرفته است . | Culture |
| جریان الف-حرکت و جابجا شدن آب در یک آبراه یا یک رودخانه ب-حرکت قائم یک توده هوا. | Current |
| گمرک واژه پرتقالی بمفهوم مالیات و یا وجهی که دولت برای ورود یا خروج کالا و مال التجاره می گیرد . | Customs |
| دوره ،زمان گردش، دوره تناوب، فاصله زمانی بین دو پدیده | cycle |
| چرخه منطقه ای که فشار جو آن کم باشد چرخه یا سیکلون نام دارد. | Cyclone |
| دَجاجه یا طایر یکی از جالبترین صورت های فلکی نیمکره شمالی است که ستاره های آن صلیب بزرگی را تشکیل می دهند. | Cygnus |
| سد،یک ساختمان ساخت دست بشر که به منظور کنترل جریان آب از یک سو به سوی دیگر رودخانه ساخته می شود | Dam |
| درمانه تولکه گیاهی دارویی است. این گیاه خیلی تلخ بوده ودر درمان خیلی از ناراحتیهای معده وروده موثر است. اصطلاحی در گریوان مشهور است که چرا روغن زردبخوری (زیادی) که دنبال در مونه تولکی بگردی. | darmanahtolky |
| داروینیسم یکی از معروفترین نظریاتی که برای توضیح چگونگی تکامل گیاهان و جانوران بخصوص درباره سازش آن ها با مقتضیات محیط زندگی ارائه شده است. یان نظریه را بجهت اهمیتی که اصل انتخاب طبیعی یا انتخاب در آن دارد نظریه انتخاب طبیعی هم می گویند. | Darwinism |
| مبنا نقطه، خط و یا سطح مفروضی که بعنوان مبنای اندازه گیری ها بکار رود . | Datum |
| پگاه صبح زود، اول بامداد، هنگام فجر | Dawn |
| آبتاز- شکستن و خرد شدن و روان شدن یخ رودخانه ها در فصل بهار و تابستان | Debacle |
| دامنه واریز دامنه ثابت که واریزه های روی آن سطحی آزاد (پایدار) تشکیل می دهند. مراجعه شود به: شیب واریزه (talus slope). | Debris slope |