لغات جغرافیا و زمین شناسی بخش 9
| جغرافیای طبیعی- شاخه ای از جغرافیا، که عوارض طبیعی زمین را مورد بررسی قرار می دهد و دربارۀ شکل و ریخت پوسته زمین گفتگو می کند | Physical geography |
| حدود طبیعی، تعیین و معرفی حدو حدودیک واحد سیاسی-اداری یا پهنه و مکان جغرافیایی به وسیله شرایط و مؤلفه های طبیعی مانند ناهمواریها، رودها و دریاها، پوشش گیاهی و… حدود طبیعی نامیده می شود. | Physical limit |
| کوهپایه یا دامنه کوه، منطقه ای که در پای کوه واقع شده باشد | piedmont |
| فرسایش تونلی | piping |
| حوت دوازدهمین صورت فلکی در منطقه البروج و دوازدهمین برج. | Pisces |
| قیر محصول باقیمانده از تقطیر نفت خام و قطران است و برای آسفالت و عایق سازی سقف و کف ساختمان ها کاربرد دارد | Pitch |
| پلاژ واژه فرانسوی به مفهوم ساحلی از دریا که از شن وماسه پوشیده شده باشد. | Plage |
| دشت،یک ناحیه وسیع مسطح همراه با شیب ملایم، و معمولاً کم ارتفاع. جلگه ، | Plain |
| هامون زمین مسطح و پوشیده از قشر خاکی که معمولاً ارتفاع کمی از سطح دریا داشته باشد | Plain/desert |
| پلان- نقشه مقیاس بزرگی که کلیه عوارض حتی راهها به شکل واقعی خود رسم گردند | Plan |
| برنامه- توالی گام به کام اقدامهایی توسط سیاستگذاران که برای دستیابی به اهداف در محدوده ای معین اعمال می شود | plane |
| بادهای سیاره ای- آن دسته از بادهائی که به دلیل گردش کلی هوا پدید می آیند | Planetary winds |
| سیارات- اجرام فلکی منظومه شمسی غیر از شهاب ها و ستارگان دنباله دار که حول خورشید گردش می کنند | Planets |
| پلانیمتر دستگاهی برای اندازه گیری مساحت قطعاتی از نقشه که فاقد شکل هندسی هستند | planimeter |
| گیاه نام عام آن درسته از موجودات زنده که ظاهراً حرکتی ندادند و در یک جا ثابت هستند و مواد معدنی را مستقیماً از محیط اطراف خود دریافت می کنند و بوسیله عمل کربن گیری، مواد آلی قابل استفاده ای برای تغذیه سلول های خود بوجود می آورند | Plant |
| صفحه | plate |
| قلات سرزمین مرتفع و تقریباً هموار و مسطحی است که گهگاه رشته ارتفاعات و دره هایی نیز در آن به چشم می خورد | Plateau |
| ایوان زمین سکومانند و تقریبا\” تراز و مسطح را گویند. | platform |
| مسیله حوضه و یا آبگیر جویبارهای فصلی و سیلاب هایی که دریاچه های شور و کم عمقی را پدید آورده و پیرامون آن را شوره زارهای پهناور و گِل زارهای قلیایی فرا گرفته باشد | Playa |
| پروین- دسته ای مرکب از 6 تا 10 ستاره واقع در صورت فلکی ثور. از جنبۀ نجومی پروین یا ثریا عبارت از خوشه ای است مرکب از چند صد ستاره که با هم در فضا حرکت می کنند | Pleiades |
| پلیئستوسن پنجمین دوره از دوران نوزیوی(نوزیست) و یا نخستین دور از دوره چهارم زمین شناسی که از یک میلیون تا یازده هزار سال پیش به درازا کشیده و با پیدایش انسان توأم بوده است. | Pleistocene |
| چین خوردگی تحول و تغییر شکلی که در شکل طبقات زمین بر اثر فشارهای جانبی و جنبش های کوهزایی حاصل می شود و نتیجه اش تشکیل پستی ها و بلندی ها و عدم نظم طبقات قبلی است. | plissement |
| شاغول- ریسمانی که وزنه ای به انتهای آن آویخته باشد.اگر شاغول را از یک سر گرفته و از سر دیگر که وزنه به آن متصل است آن را رها سازند ریسمان در امتداد قائم و یا در امتداد کشش زمین قرار خواهد گرفت | Plumb line |
| پلوتون- نهمین سیاره از منظومه شمسی است که ظاهرا بیرونی ترین اعضاء از خانواده خورشید می باشد | Pluto |
| جبهه قطبی- جبهه هوای بزرگی واقع در شمال اقیانوس آرام و شمال اقیانوس اطلس که از برخورد توده هواهای دریایی قطبی و دریایی استوایی بوجود آمده باشد | Polar front |
| ستاره قطبی- عنوان نزدیکترین ستاره به قطب شمال کره عالم. هزاران سال است که ستاره جدی از صورت فلکی خرس کوچک، ستاره قطبی است و به همین مناسبت معمولاً اصطلاح ستاره قطبی با ستاره جدی مترادف است | Polar star |
| بادهای قطبی- بادسردی که از مناطق قطبی بسوی مناطق معتدله می وزد | Polar winds |
| جدی- ستاره آلفا از صورت فلکی دب اصغر که در حال حاضر در راستای شمالی محور چرخش زمین قرار گرفته و بنام ستاره قطبی معروف است | polaris |
| قطب هر یک از دو نقطه تقاطع محور چرخش زمین با سطح آن که آنها را قطبهای زمین یا قطبین جغرافیایی می گویند | Pole |
| آلودگی | pollution |
| حوض گودالی که بطور مصنوعی حفر شده و بدنه آن را با سیمان و یا مصالح دیگر اندود کرده باشند تا از رفتن آب آن جلوگیری شود و برای مدتی آب در آن نگهداری گردد. | Pond |
| انفجار جمعیت افزایش ناگهانی جمعیت یک واحد سرزمینی را انفجار جمعیت می گویند. | Population explosion |
| جمعیت | population |
| انفجار جمعیت- افزایش ناگهانی جمعیت یک واحد سرزمینی را انفجار جمعیت می گویند | Population explosion |
| آینده نگری جمعیت- با در نظر گرفتن تغییرات اساسی جمعیت نظیر باروری، مرگ و میر و مهاجرت با فرض ثبات آنها پیش بینی جمعیت در آینده ای مشخص قابل تحقق است. | Population projection |
| هرم جمعیت توزیع سنی جمعیت در گروههای سنی، معمولاً پنجساله و به شکل هرم سنی یا هرم جمعیت تجلی می نماید | Population pyramid |
| بندر، بندرگاه- لنگرگاه، مأمن، پناهگاه، مبدأ مسافرت و محلی که بارکشتی از آنجا حمل می شود و یا به آنجا انتقال می یابد | port |
| پوند از آحاد چرم و وزن در بعضی کشورهای انگلیسی زبان. | Pound |
| پرکامبرین بخشی از ازمنه زمین شناسی که جلوتر از دوران دیرین زیوی(کهن زیست ) آغاز شده و به حدود 600 میلیون سال پیش پایان یافته است. | Pre-Cambrian |
| ریزش نزول باران و برف و انتقال رطوبت از جو به سطح زمین. | Precipitation |
| رسوب موادی که از حالت محلول در مایع، بصورت جامد جدا شود و همچنین عمل جدا شدن آنها را نیز می گویند. | Precipitation |
| باد غالب- بادی که غالبا ا زجهت معینی بوزد، و وفور آن از سایر بادهای آن منطقه بیشتر باشد | Prevailing wind |
| امواج اولیه- دستگاه لرزه نگار به هنگام وقوع زمین لرزه نوسان هائی را ثبت می کند که از سه قسمت مجزا تشکیل یافته اند. نخستین دسته از نوسان های مزبور را امواج اولیه می نامند که از نوع امواج طولی هستند | Primary waves |
| امیرنشین منطقه ای که در قلمرو یک شاهزاده یا یک امیر اداره شود. | principality |
| فرآیند- عبارتست از مداومت و توالی منظم و مشخص یک پدیده یا انجام عملی در مسیر معین و در بستر زمان که به نتایج کامل برسد | Process |
| بهره وری،ترکیب مقادیر موجود به مؤثرترین صورت برای تولید سودمندترین کالاها و خدمات | productivity |
| نیمرخ عبارت از فصل مشترک یک صفحه قائم با سطح زمین | Profile |
| پروژه،در تعریفی عام، مجموعه ای از کارهای غیرتکرار و مرتبط به هم است که هر یک از آنها مدت اجرا، زمان شروع و خاتمه معینی دارد. | project |
| پروتکل صورت مجلس جلسات سایسی و یا پیش نویس قرارداد که به شکل پیمان در می آید. | Protocol |
| نقاله وسیله ای است که به اشکال گوناگون مانند دایره، نیمدایره، مربع و یا مستطیل ساخته می شود و لبه آن برحسب واحدهای اندازه گیری زاویه مانند درجه شصت قسمتی و یا گراد مدرج می گردد | protractor |
| یک محدوده جغرافیایی شامل چند شهرستان که براساس ضوابط تقسیمات وزارت کشور، تعیین و نامگذاری شده است. | province |
| پسیکرومتر- دستگاهی که اندازه بخار آب در اتمسفر را تعیین می کند | Psychrometer |
| جنبش | pulsation |
| سنگ پا- نوعی سنگ آذرین که به دلیل دارا بودن خلل و فرج و منافذ فراوان خیلی سبک بوده و روی آب می ایستد این سنگ که ظاهری اسفنجی شکل دارد بر اثر خروج گاز و بخارهای موجود در مواد گداخته و سپس سرد و سخت شدن آن پدید می آید | Pumice |
| کوتوله ها دسته ای از انسان ها که قد آن ها بطور متوسط کوتاهتر از 140 سانتیمتر است، بیشتر در نواحی جنگل های استوایی آفریقای مرکزی زندگی می کنند و رنگ پوست آن ها زرد تیره است | Pygmies |
| قنات،در ایران، یک مجرای زیرزمینی که آب آبیاری را از کوهها به نواحی خشکتر واقع در پایین آن حمل می کند. در فواصل فیمابین، دهانهایی گرد شبیه به دهانه های کوچک آتشفشان دارد | Qanat |
| محله هر یک از مناطق نسبتاً مجزای هر شهر که به لحاظ تاریخی، اجتماعی و یا خدمات شهری قابل تفکیک باشد | Quarter |
| نژاد گروهی از مردم که از نظر اصالت و وراثت طبیعی دارای خصوصیات یکسان باشند | Race |
| تشعشع- عمل پس دادن انرژی را تشعشع می نامند.مانند تشعشع حرارتی که موجب سرد شدن تدریجی جسم تشعشع دهنده و گرم شدن فضای پیرامون آن می گردد | Radiation |
| باران، بارش، بارندگی، باریدن، روشهای تولید باران مصنوعی وباردار کردن مصنوعی ابرها | rain |
| بارش سنج- دستگاهی که برای اندازه گیری میزان ریزش باران بکار رود | Rain gauge |
| رنگین کمان- کمان نورانی رنگینی که بر اثر شکست و بازتاب داخلی نور خورشید بوسیلۀ قطره های باران پدید می آید | Rainbow |
| بارش- ذرات کوچک آب موجود در بخار آب پس از رسیدن به حد تکاثف، به ابر دگرگون شده و در فضا شناور می گردند | Rainfall |
| رج نام گیاهی خود رو و جنگلی است. در قدیم مردم گریوان از این گیاه برای تهیه رنگهای طبیعی به منظور بافت قالی و پالاس (پلاس ) استفاده می کردند. | Raje |
| رشته- هرگونه عارضه جغرافیایی ممتدی را زنجیره و یا رشته و یا سلسله می گویند | Range |
| رشته هرگونه عارضه جغرافیایی ممتدی را زنجیره و یا رشته و یا سلسله می گویند. | Range /chain |
| رشته کوه- رشته کوه، ردیفی از کوهها یا تپه ها و گاهی به معنی سلسله کوه استعمال می شود | Range of mountain |
| تنداب بستر رودخانه یا جویباری که در عرض شکسته شده و شیب آن دفعتا\” افزایش یافته باشد، عارضه ای را بوجود می آورد که به آن تنداب یا شرشره می گویند. | Rapids |
| آبسنگ- پشته ناهموار مرجانی که به ساحل نزدیک بوده و میان آن و خشکی اصلی را پایاب باریک و یک مرداب کم عمق ساحلی فرا گرفته باشد | Reef |
| همه پرسی مراجعه به آراء و افکار عمومی برای رد و یا قبول امری | Referendum |
| شکست- یا انکسار، شکستن موج هنگام عبور از محیطی به محیط دیگر که در آن، سرعت انتشار موج با سرعت آن در محیط اول متفاوت است | refraction |
| منطقه، خصوصیات هنگنی است که آن را از نواحی مجاور یا سایر مناطق متمایز می سازد | region |
| برنامه ریزی منطقه ای،تلاشی برای تنظیم و هماهنگ کردن برنامه های مختلف اجتماعی-اقتصادی و محیطی با امکانات محلی در یک منطقه(سرزمین خاص) | regional planning |
| پسروی- پیش رفتن آب در خشکی پیشروی و عقب رفتن آن را پسروی می نامند | Regression |
| رطوبت نسبی- نسبت میان بخار آب موجود در حجم معینی از هوا به میزان بخار آب موجود در همان حجم هوایی که در همان درجه حرارت به حالت اشباع رسیده باشد رطوبت نسبی نام دارد | Relative humidity |
| موقعیت نسبی- قرارگیری یک نقطه یا یک مکان نسبت به پدیدۀ طبیعی یا مصنوعی مهمتر یا مشخص تر | Relative location |
| افزایش نسبی- افزایش نسبی نماگر مورد نظر در فاصله دو یا چند سرشماری. این نسبت از تفاوت رقم سال ابتدا با سال انتها نسبت به سال ابتدا ضربدر 100 به دست می آید. | Relative population increase |
| نقشه برجسته نقشه ای که پستی و بلندی ها و ارتفاعات را به شکل برجسته یا سه بعدی نمایش دهد | Relief map |
| جابجایی،تغییرمکان،جایگزینی،جابه جا شدگی، تفاوت مکان،تغییر حرکت و مسافت | relocation |
| سنجش از دور +دورکاوی | Remote sensing |
| منابع تجدید شونده- منابعی که به طور جزئی یا کلی، قابلیت تجدید شدن توسط عوامل طبیعی را داشته باشند | Renewable resources |
| خزندگان رده ای از جانوران مهره دار خونسرد که با ریه تنفس می کنند و چون شکم آنها اغلب در هنگام راه رفتن به زمین کشیده می شود بدین نام خوانده می شوند. | Reptilia |
| جمهوری حکومت یا مملکتی که رئیس آن انتخابی است. | Republic |
| مخزن سد مخزن ذخیره آبی که برای مقاصد هیدوالکتریک، صنعتی، مصارف خانگی و یا آبیاری و امثال آن با بستن سد بر روی رودخانه ها بوجود آمده باشد | reservoir |
| مقیم کسی که در جایی مسکن گرفته و اقامت کرده باشد | Resident |
| تراکم مسکونی- عبارتست از تراکم جمعیت شهرنشین در هر هکتار از اراضی شهری که دارای کاربری مسکونی می باشد | Residential density |
| واحد مسکونی- ساختمان یا بخشی مستقل از یک ساختمان که برای سکونت یک خانوار منظور شده است | Residential unit |
| سنگ مقاوم- سنگی که به دلیل سختی و یا ترکیبات خاص شمیائی در برابر آب و هوا و فرسایش مقاومت نماید | Resistant rock |
| منابع | Resources |
| گسله وارونه گسله ای که قسمت قدیمی یک طرف آن در نتیجه فشار زیاد روی بخش جدید طرف مقابل قرار گیرد | Reversed fault |
| ریولیت- سنگ آذرینی که آمیخته ای از فلدسپات های قلیایی و کوارتز بوده و با پاره ای ترکیبات معدنی همراه باشد | Rhyolite |